Lokalni Srbi na sjeveru Kosova kamionima su blokirali magistralni put u blizini graničnog prijelaza Jarinje, koji se nalazi u opštini Leposavić.
Blokade dolaze dan uoči stupanja na snagu dvije odluke Vlade Kosova o registarskim oznakama i dokumentima Srbije.
Besim Hoti iz kosovske policije potvrdio je za Radio Slobodna Evropa da je i u mjestu Rudare kod Zvečana blokiran magistralni put Priština-Raška. Selo Rudare nalazi se pet kilometara od Mitrovice.
Hoti je također rekao da je postavljena blokada i u selu Zupče, koje se nalazi u blizini magistralnog puta Brnjak-Mitrovica.
“Zna se da su se na zvuk sirena Srbi uvijek okupljali jer je to uvek značilo odgovor na neku opasnost. Iznenada je bilo, ali se negdje i očekivalo. Okupili smo se u znak protesta protiv odluka vlade Kurtija za lične karte i tablice”, kazao je za RSE jedan od demonstranata kod Rudara.
Kosovska policija objavila je da je zbog blokada zatvorila granične prijelaze Jarinje i Brnjak za putnike i vozila te obavestila građane da koriste alternativne pravce.
Prema informacijama sa terena, putnicima na Jarinju savjetuje se da se vrate u Srbiju, a na putevima na sjeveru Kosova viđeni su maskirani ljudi.
Barikada je privremeno uklonjena za prolazak lidera Srpske liste – dominantne stranke kosovskih Srba.
U Raškoj su se sastali sa direktorom Kancelarije za Kosovo u Vladi Srbije Petrom Petkovićem.
Uz funkcionere Srpske liste priliku za ulazak iskoristili su i neki građani.
Mirovna misija NATO-a na Kosovu (KFOR) je u odgovoru Radiju Slobodna Evropa rekla da prati situaciju i prikuplja informacije te da će naknadno izaći sa reakcijom za medije.
Blokiran je i put u blizini Bošnjacke mahale u Sjevernoj Mitrovici.
U međuvremenu su se u Sjevernoj Mitrovici čule sirene koje se obično puštaju kada se poziva na neku organizaciju.
Besim Hoti iz kosovske policije potvrdio je za RSE da su se u ovoj opštini čule sirene, no još se ne zna šta će se dalje dogoditi.
Odluke o srpskim tablicama i dokumentima
Blokade dolaze dan uoči stupanja na snagu dvije odluke Vlade Kosova o srpskim registarskim oznakama i dokumentima.
Vlada je saopštila da će 1. avgusta početi izdavanje takozvanih ulazno-izlaznih dokumenata za sve građane Srbije koji ulaze na Kosovo.
Taj dokument izdavaće se na svim kopnenim i zračnim prijelazima i vredit će 90 dana, kao i dokument koji srbijanske vlasti izdaju građanima Kosova kada uđu u Srbiju.
Ovaj dokument dobiće i osobe mlađe od 16 godina koje nemaju identifikacioni dokument, ali moraju imati rodni list.
“Ljudima koji dolaze iz Srbije na Kosovo nećemo uzimati dokumente, dodaćemo im deklaraciju. Dakle, oni dolaze sa dokumentima koje je izdala Srbija, mi ih ne uzimamo, ali im izdajemo deklaraciju, jer već 11 godina Srbija se ponaša isto prema svakom građaninu naše Republike kada pređe granicu i ode u Srbiju. Dakle, od sutra će imati još jedan dokument”, rekao je premijer Kosova Albin Kurti 31. jula.
Takođe, u ponedjeljak bi trebalo da stupi na snagu odluka o preregistraciji automobila s akronimima gradova Kosova koje izdaje Srbija.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić rekao je 31. jula da se Kosovo poziva na član 3. Sporazuma o slobodi kretanja koji su Priština i Beograd postigli u okviru dijaloga uz posredovanje Evropske unije.
Prema njegovim riječima, taj se član ne može odnositi na Srbe koji žive na sjeveru Kosova. Pozvao je Srbe na Kosovu na smirenost, ali je dodao da se boji njihove reakcije, ne pojašnjavajući o kakvoj se reakciji radi.
Procenjuje se da 10.000 automobila sa tablicama kao što su KM (Kosovska Mitrovica), PZ (Prizren), UR (Uroševac) i sl. cirkulira opštinama na sjeveru Kosova, nastanjenim većinskim srpskim stanovništvom.
Prema odluci koju je 29. juna donela Vlada Kosova, rok za preregistraciju automobila trajat će do 30. septembra.
Dvije odluke Vlade Kosova nisu dobro primljene u Beogradu, jer je direktor Ureda za Kosovo u Vladi Srbije Petar Petković u subotu, 30. jula rekao da će, ako Priština ne odustane od te dvije odluke, srpski funkcioneri na Kosovu započeti formiranje Zajednice općina sa srpskom većinom.
Blokade zbog registarskih tablica
Inače, i ranije su lokalni Srbi na sjeveru Kosova blokirali puteve u znak nezadovoljstva odlukama kosovskih vlasti.
Posljednji put su putevi na sjeveru Kosova, odnosno oni koji vode prema dva granična prijelaza koji povezuju Kosovo i Srbiju – Jarinje i Brnjak – bili blokirani u septembru 2021.
Lokalni Srbi protestvovali su zbog odluke Vlade Kosova da zahtjeva od srpskih vozača da pri ulasku na teritoriju Kosova skinu tablice i nose privremene tablice.
Evropska unija pomogla je smirivanju napetosti, a strane su se dogovorile da će preko državnih simbola na registarske tablice staviti naljepnice.
No, u okviru dijaloga, Kosovo i Srbija nisu uspjeli postići dugoročni dogovor o ovom pitanju te dvije strane nastavljaju primenjivati režim samolepljivih ceduljica.
(Radio Slobodna Evropa)
