Preko granice Kosova i Srbije uz prelepljivanje tablica

Na graničnom prijelazu Jarinje počelo je u ponedjeljak 4. oktobra prelepljivanje državnih simbola na kosovskim i srpskim registarskim tablicama belim stikerima. Kako javljaju reporteri sa terena, saobraćaj na Jarinju za sada se odvija bez problema, a na srpskoj strani su nešto duže kolone.

Mjera prelepljivanja državnih simbola će se primenjivati i na svim ostalim graničnim prijelazima na osnovu privremenog rješenje koje su dvije strane postigle 30. septembra u Briselu u cilji deeskalacije situacije na severu Kosova.

U opštinama na severu Kosova živi većinsko srpsko stanovništvo, koje je trinaest dana blokiralo Jarinje i Brnjak zbog odluke Vlade Kosova da od 20. septembra sprovodi recipročne mjere Srbiji oko registarskih tablica.

Građani Kosova, koji imaju RKS tablice, su u posljednjih deset godina u Srbiju mogli da uđu jedino uz probne tablice.

Kosovo i Srbija tehnički spremni za realizaciju sporazuma

Zamjenik premijera Kosova i šef kosovske delegacije za dijalog sa Srbijom Besnik (Bislimi) Bisljimi, je za Radio Slobodna Evropa (RSE) 1. oktobra izjavio da Kosovo ima 300 000 pakovanja naljepnica, a da se u svakom pakovanju nalaze po četiri naljepnice, kojima će biti prekriveni državni simboli sa prednje i zadnje strane tablica.

Takođe iz Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije je saopšteno da je sve spremno za realizaciju dogovora oko naljepnica, odnosno da će one biti dostupne građanima na svim prelazima.

Novi – stari dogovor

Da se državni simboli na registarskim tablicama prelepljuju bilo je predviđeno i Briselskim sporazumom o slobodi kretanja iz 2016. godine, odnosno, dogovorom u vezi sa finalizacijom sprovođenja Sporazuma o slobodi kretanja iz 2011. godine.

Tada su se Kosovo i Srbija složili da „relevantne delove registarskih tablica pokriju sa dve bele nalepnice“.

Ovaj dogovor je postignut septembra a „režim nalepnica“, je trebao da stupi na snagu sredinom novembra. Međutim, do realizacije ovog dijela sporazuma o slobodi kretanja nikada nije realizovan na terenu, jer je Kosovo imalo “administrativnih problema”.

Šta još piše u novom dogovoru?

Prvi deo dogovora o deesekalciji situacije na sjeveru Kosova je sproveden u subotu (2.oktobar), kada su kosovski Srbi uklonili barikade sa puteva koji vode do prelaza Jarinje i Brnjak, nakon čega se sa tih prelaza povuka Specijalna jedinica policije Kosova.

Osim kosovske granične policije, koja inače upravlja prijelazima, na severu se sada nalaze i pripadnici vojne misije NATO-a na Kosovu – KFOR. Predviđeno je da KFOR na prelazu Jarinje i Brnjak bude prisutan dve nedelje kako bi se obezbedilo bezbedno okruženje i sloboda kretanja.

U međuvremenu će radna grupa, na čijem će čelu biti predstavnik Evropske unije, raditi na pronalaženju konačnog rešenja oko registarskih tablica. Ova radna grupa će prvi sastanak održati 21. oktobra u Briselu a konačno rešenje mora da pronađe u roku od šest meseci.

Zašto je bilo neophodno privremeno rješenje?

Do dogovora Kosova i Srbije o deeskalaciji situacije na severu Kosova i privremenog rešenja oko registarskih tablica je došlo nakon podizanja tenzija između dve strane.

Kosovski Srbi su 20. septembra postavili barikade na putevima koji vode ka prelazima Jarinje i Brnjak, pa je prelaze bilo moguće prelaziti samo pešaka.

To je bila njihova reakcija na odluku Vlade Kosova da Srbiji uvede recipročne mere oko registarskih tablica, odnosno svi vlasnici automobila sa srpskim tablicama su morali da uzimaju probne tablice.

Ova mera se poklopila sa isticanjem važenja statusno neutralnih KS (Kosovo) tablica. Naime, tehnički sporazum o slobodi kretanja između Kosova i Srbije iz 2011, finalizovan je u Briselu 14. septembra 2016. godine, kada je Kosovo prihvatilo da na još pet godina produžiti važenje statusno neutralnih KS tablica. Rok od pet godina istekao je 15. septembra 2021. godine.

Takođe, kosovske vlasti su, kada su uvedene recipročne mjere, najavile i da će biti konfiskovane sve tablice koje izdaju organi Srbije za gradove na Kosovu.

Ove tablice, uglavnom KM (Kosovska Mitrovica), se koriste samo na severu Kosova i one su za Kosovo nelegalne jer su u opštinama južno od Ibra ukinute još 2011. na osnovu Briselskog sporazuma.

Prema posljednjem dogovoru iz Brisela od 30. septembra ove godine, državni simboli na KM tablicama će takođe biti prelepljivani nalepnicama u narednih šest meseci, dok se ne pronađe trajno rješenje.

(Radio Slobodna Evropa)