Rašić o zdravstvu i prosveti na Kosovu: Moramo biti spremni na svaki scenario

Nakon zatvaranja niza paralelnih institucija koje su na sjeveru Kosova funkcionisale u sistemu Srbije, pojedini pripadnici srpske zajednice izražavaju bojazan da bi kosovske vlasti mogle da zatvore obrazovne i zdravstvene institucije.

Ministar za zajednice i povratak u Vladi Kosova Nenad Rašić izražava uvjerenje da ove institucije trenutno nisu ugrožene zbog eventualnog zatvaranja, ali da kosovski Srbi ipak moraju “biti spremni za scenario koji se nama neće dopasti”.

“Treba planirati opcije, jer se ne postavlja pitanje da li će se desiti (ukidanje obrazovnih i zdravstvenih institucija po sistemu Srbije), nego kada će se desiti. Sve ono što nas je u zadnje vrijeme kao iznenadilo, sve što kao nismo znali ili što je to Beograd krio od nas, ne znači da se neće desiti”, kaže Rašić.

Objašnjava da će obrazovne i zdravstvene institucije u srpskim sredinama na Kosovu, koje se finansiraju iz budžeta Srbije i rade po srpskom sistemu, morati da se “inkorporiraju” u kosovski zakonodavni sistem jer tako nešto predviđaju sporazumi iz Brisela.

Prvim sporazumom iz Brisela 2013. godine je dogovoreno održavanje lokalnih izbora na sjeveru, formiranje opština i drugih institucija po kosovskom sistemu, te formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu, koja bi regulisala funkcionisanje pojedinih srpskih institucija i njihovo finansiranje.

Međutim, Kosovo je godinama odbijalo da formira Zajednicu a Srbija da rasformira svoje paralelne institucije.

Početkom 2024. kosovske vlasti su ipak počele sa njihovim zatvaranjem uz obrazloženje da se radom srpskih institucija narušava ustavni poredak Kosova. Te akcije su naišle na oštro protivljenje srpske zajednice ali i na kritike međunarodne zajednice koja smatra da takvi “nekoordinisani” potezi mogu podići tenzije na terenu.

Institucije Srbije koje su do sada zatvorene su: Privremeni opštinski organi za Prizren, Peć, Suvu Reku, Istok, Klinu, Orahovac, Dragaš, Mitrovicu, Zvečan, Zubin Potok, Leposavić, Kosovski okrug Mitrovica, Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje u Sjevernoj Mitrovici, Trezor Narodne banke Srbije u Leposaviću, Pošta Srbije na sjeveru Kosova i Banka Poštanske štedionice.

Takođe, Kosovo je zabranilo i upotrebu srpskog dinara, što je dodatno otežalo finansiranje institucija koje na Kosovu rade u sistemu Srbije, uključujući zdravstvo i obrazovanje.

(RSE)